Ուկրաինայում նախագահական ընտրություններ. Տիմոշենկոն, օլիգարխները և ծայրահեղ ազգայնականները
Ուկրաինայում մայիսի 25-ին տեղի կունենան արտահերթ նախագահական ընտրություններ: Երկրի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն ավարտել է նախագահի թեկնածուների գրանցումը: Հանձնաժողովը գրանցել է 23 թեկնածու, ովքեր կմասնակցեն նախագահական ընտրարշավին: 7 թեկնածու առաջադրվել են կուսակցությունների կողմից, իսկ 16-ն՝ ինքնառաջադրվել:
Կուսակցությունների կողմից նախագահի թեկնածու են առաջադրվել «Բատկիվշչինա» կուսակցության առաջնորդ, նախկին վարչապետ Յուլիա Տիմոշենկոն, ազգայնական «Սվոբոդա» կուսակցության առաջնորդ Օլեգ Տյագնիբոկը, Կոմկուսից Պյոտր Սիմոնենկոն, «Քաղաքացիական դիրքորոշում» կուսակցությունից Անատոլի Գրիցենկոն և այլն:
Ինքնառաջադրվել են հայտնի օլիգարխ և պատգամավոր Պյոտր Պորոշենկոն, «Ռեգիոնների կուսակցության» անդամներ Սերգեյ Տիգիպկոն և Օլեգ Ցարևը, բիզնեսմեն Վադիմ Ռաբինովիչը, ծայրահեղ ազգայնական «Աջ սեկտորի» առաջնորդ Դմիտրի Յարոշը, «Մայդանի» ակտիվիստներ Օլգա Բոգոմոլեցն ու Զորյան Շկիրյակը, գործարարներ Վլադիմիր Սարանովը, Անդրեյ Գրինենկոն և մի շարք այլ նախկին պաշտոնյաներ ու պատգամավորներ:
Ենթադրվում է, որ նախագահի աթոռի համար հիմնական պայքարն ընթանալու է օլիգարխ Պյոտր Պորոշենկոյի և նախկին վարչապետ Յուլիա Տիմոշենկոյի միջև: Անցկացված սոցհարցումների տվյալներով ՝ նախագահական ընտրարշավի ամենահավանական առաջնորդը 48-ամյա պատգամավոր, օլիգարխ Պյոտր Պորոշենկոն է:
«Forbes» ամսագիրը նրա կարողությունը գնահատում է 1 միլիարդ 600 միլիոն ԱՄՆ դոլար և համարում Ուկրաինայի 7 ամենահարուստ մարդկանցից մեկը: Պորոշենկոյի եկամուտի հիմնական աղբյուրը «Ռոշեն» քաղցրավենիքի ընկերությունն է, ինչի կապակցությամբ նրան անվանում են «շոկոլադի արքա»: Նախկինում Պորոշենկոն զբաղեցրել է տարբեր պաշտոններ, եղել է Կենտրոնական բանկի նախագահ, արտգործնախարար և էկոնոմիկայի նախարար: Տարբեր աղբյուրների համաձայն՝ նա ֆինանսավորել է «Մայդանը», որը հանգեցրել է նախկին նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչի հեռացմանը:
«Մայդանի» առաջնորդներից «Ուդառ» կուսակցության առաջնորդ Վիտալի Կլիչկոն հրաժարվել է նախագահական պայքարից և առաջարկել «բոլոր ժողովրդավարական ուժերին» աջակցել Պորոշենկոյին: Կլիչկոն մտադիր է առաջադրել իր թեկնածությունը Կիևի քաղաքապետի ընտրություններում:
Համարվում է, որ Պորոշենկոն համեմատաբար իրատես և հավասարակշռված գործիչ է, ով ընդունելի է Արևմուտքի համար, միաժամանակ ընդունելի կարող է լինել Ռուսաստանի համար: Բանն այն է, որ «շոկոլադի արքան» մշտապես կողմ է եղել Ուկրաինայի եվրատլանտյան ինտեգրմանը, սակայն միաժամանակ հայտարարել է, որ ԵՄ-ին և ՆԱՏՕ-ին անդամակցությունը պետք է հետաձգվի: Սա մեկնաբանվում է այն հանգամանքով, որ իր «Ռոշեն» ընկերության արտադրանքը առավելապես իրացվում է ռուսական շուկայում, հետևաբար նրա նկատմամբ ռուսական ազդեցությունը բավական մեծ է: Իսկ այդ փաստը ինքնին նշանակում է, որ նա կփորձի հավասարակշռված քաղաքականություն վարել՝ հաշվի առնելով նաև Ռուսաստանի շահերը:
Պորոշենկոյի գլխավոր մրցակից է համարվում Յուլիա Տիմոշենկոն, ով 2005թ.-ին եղել է Ուկրաինայի վարչապետ, 2009թ.-ի նախագահական ընտրություններում պարտվել է Վիկտոր Յանուկովիչին: Նա 2011թ.-ին դատապարտվել է 7 տարվա ազատազրկման ռուս-ուկրաինական գազային համաձայնագրերի կնքման ժամանակ պաշտոնական դիրքի չարաշահման մեղադրանքով, սակայն «Մայդանի» հաղթանակից և Վիկտոր Յանուկովոչին հեռացնելուց հետո ազատ է արձակվել:
«Այս ընտրություններին մասնակցում եմ՝ օլիգարխների դեմ անձնական պատերազմ վարելու համար»,- հայտարարել է Տիմոշենկոն՝ ընդգծելով, որ օլիգարխները թալանում են ժողովրդին: Նա հայտարարել է նաև, որ ունի հստակ ծրագիր կոռուպցիայի դեմ պայքարելու համար, մասնավորապես խորհրդականում օրինագիծ ներկայացնել, ինչը թույլ կտա տեսանկարահանել կոռուպցիայի դեպքերը, որոնք դատարանում կհամարվեն ապացույց: Նա բերել է Լեհաստանի օրինակը, որ այդպիսի օրենքները աշխատել են կայծակնային արագությամբ, չորս դեպքից հետո պաշտոնյաները վախենում են կաշառք վերցնել:
Արտաքին քաղաքական հարցերում նա անհրաժեշտ է համարել դիմել Հաագայի դատարան Ղրիմը վերադարձնելու համար և շատ արագ անդամակցել Եվրամիությանը:
«Ստեղծված պայմաններում անհրաժեշտ է ինտեգրվել արևմտյան պաշտպանական միություններում, միաժամանակ Ուկրաինան պետք է շարունակի կառուցել արդյունավետ բանակ»,- ընդգծել է նա:
Մինչդեռ «Մայդանում» շարունակվում են բողոքի ցույցերը, սակայն այս անգամ արդեն գործող իշխանության դեմ: Ինչպես հայտարարում են «Մայդանի» հռետորները՝ «վարչական շենքերը հրդեհելուց և քաղաքական գործիչներին գրասենյակներից վռնդելուց» իրենց հետ է պահում արտաքին սպառնալիքը:
Այս ֆոնին ավելի մեծ ժողովրդականություն են սկսել վայելել ծայրահեղ աջ ազգայնական ուժերը՝ ընդ որում ոչ թե Օլեգ Տյագնիբոկի խորհրդարանական «Սվոբոդա» կուսակցութունը, այլ Դմիտրի Յարոշի «Աջ սեկտորը», ում դեմ միջազգային հետախուզում է հայտարարված Ռուսաստանում:
Իսկ ահա Ուկրաինայի արևելքում և հարավում շարունակվում են պրոռուսական բողոքի ակցիաները, որոնց մասնակիցները պահանջում են Ղրիմի օրինակով հանրաքվե անցկացնել և իշխանության վերադարձնել Յանուկովիչին:
Դոնեցկում, օրինակ, հազարավոր ցուցարարները երթ են արել՝ «Յանուկովիչը՝ մեր օրինական նախագահ», «Յանուկովիչ, փրկի՛ր քո ժողովրդին» կոչերով: Լուգանսկում մոտ երկու հազար ցուցարար բողոքի ակցիա են արել «Ռուսաստան», «Հանրաքվե» կոչերով, իսկ Խարկովում հազարին մոտ մարդ բողոքել է եվրաինտեգրման կուրսի դեմ և հանդես եկել Մաքսային միության օգտին: Օդեսայում նույնպես տեղի են ունենում նման բողոքի ակցիաներ:
Այս համատեքսում Ուկրաինայի ղեկավարի պաշտոնի համար պայքարն, ըստ էության, հիմնականում ծավալվելու է Պյոտր Պորոշենկոյի, Յուլիա Տիմոշենկոյի և ծայրահեղ ազգայնական ուժերի միջև, որոնցից յուրաքանչյուրը առավելագույնս իր ընտրարշավը կառուցել է հակառակ երկու կողմի քննադատության վրա: Պորոշենկոն, ամենայն հավանականությամբ, հանդես կգա հավասարակշված քաղաքականության դիրքերից, Տիմոշենկոն՝ պրոեվրոպական, հակառուսական և օլիգարխիայի դեմ պայքարի դիրքերից, իսկ աջ ծայրահեղ ազգայնականները կփորձեն երկուսին էլ վարկաբեկել՝ խաղալով ուկրաինացիների ազգայնական տրամադրությունների վրա:
Հեղինակ` Տիգրան Խաչատրյան
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Ձեր սիրելի Ալիևը «Նոլդու Փաշինյան» երգը միացրած Արցախով պտտվում է». Բագրատ Սրբազանը՝ իշխանությանը
